Γιατί αλλάζει η ώρα;

Στις τρεις τα ξημερώματα της Κυριακής, το ρολόι γυρίζει μια ώρα μπροστά μεταφέροντας τον χρόνο σε θερινή… διάσταση. Πότε καθιερώθηκε ο θεσμός της θερινής ώρας στην Ελλάδα και ποιοι ήταν οι λόγοι πίσω από αυτό; Ο επίτιμος διευθυντής του Ευγενιδείου Πλανηταρίου, κ. Διονύσης Σιμόπουλος γυρίζει το ρολόι για λίγο πίσω απαντώντας στα ερωτήματά μας.

20 Μαρτίου: Τρία αστρονομικά φαινόμενα σε μία μέρα

Ούτε ένα, ούτε δύο αλλά τρία αστρονομικά φαινόμενα συμπίπτουν την Παρασκευή 20 Μαρτίου: Η ολική έκλειψη Ηλίου, η Σούπερ - Σελήνη, αλλά και η αρχή της Άνοιξης

Ειδικότερα, η έκλειψη Ηλίου θα είναι η πρώτη ολική έπειτα απο 15 χρόνια, ωστόσο στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης και στην Ελλάδα θα είναι ορατή ως μερική.

Τα μυρμήγκια επεξεργάζονται δεδομένα καλύτερα από το Google

Τελικά η ισχύς βρίσκεται εν τη ενώσει και αυτό το αποδεικνύουν καλύτερα από κάθε άλλον τα μυρμήγκια. Οπως ανακάλυψε νέα μελέτη, τα φιλόπονα έντομα δεν βγαίνουν νικητές στον αγώνα της επιβίωσης μόνο χάρη στην προσήλωση στο έργο τους, όπως διδάσκει ο μύθος του Αισώπου. Ενα μεγάλο όπλο για την επιτυχία τους είναι η συνεργασία των ομάδων τους η οποία έχει τέτοια συνοχή ώστε να βάζει τάξη στο χάος των πληροφοριών που αφορούν την αναζήτηση της τροφής τους με πολύπλοκα δίκτυα τα οποία θα ζήλευε και η καλύτερη μηχανή αναζήτησης. Οι στρατηγικές που χρησιμοποιούν θα μπορούσαν, σύμφωνα με τους ειδικούς, να αποτελέσουν πρότυπο για τη βελτίωση των ανθρώπινων τεχνικών επίλυσης προβλημάτων σε πολλούς τομείς.

Ενα ροζ κοσμικό μωρό

Μια εντυπωσιακή ανακάλυψη έγινε με τη συνεργασία ερευνητών διαφόρων επιστημονικών προγραμμάτων στα οποία χρησιμοποιήθηκαν επίγεια και διαστημικά τηλεσκόπια. Οι ερευνητές εντόπισαν έναν εξωπλανήτη με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.

Ο κομήτης του αιώνα

Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα μια νέα φωτογραφία του κομήτη ISON. Πρόκειται για την πιο «καθαρή» εικόνα του κομήτη που έχουν στην διάθεση τους οι επιστήμονες.

Οι «μουσώνες» του Κρόνου

Νέα έρευνα που χρηματοδότησε η NASA και εκπόνησε το βρετανικόΠανεπιστήμιο του Λέστερ επιβεβαιώνει την ύπαρξη βροχοπτώσεων στον πλανήτη Κρόνο και δείχνει ότι επηρεάζουν σημαντικά τη σύνθεση και τη θερμοκρασία της ανώτερης ατμόσφαιράς του. Είχε διαπιστωθεί από προηγούμενες έρευνες ότι από τα δαχτυλίδια του πλανήτη «βρέχει» σωματίδια νερού που περνούν από την ιονόσφαιρα και καταλήγουν στην επιφάνειά του. Η νέα έρευνα αποκαλύπτει ότι η έκταση αυτών των «βροχοπτώσεων» είναι πολύ μεγαλύτερη από ό,τι πιστεύαμε μέχρι σήμερα.

H ατμόσφαιρα του Αρη τον... εγκατέλειψε

Νέα ενδιαφέροντα στοιχεία για τον Αρη έστειλε το Curiosity. Τα ευρήματα του ρομποτικού εξερευνητή επιβεβαιώνουν τις τελευταίες μελέτες για τις ατμοσφαιρικές συνθήκες του Κόκκινου Πλανήτη. Οπως φαίνεται ο Αρης δεν μπόρεσε να κρατήσει την ατμόσφαιρα του η οποία προοδευτικά «διέρρευσε» στο Διάστημα. Σύμφωνα με τις αναλύσεις του Curiosity το 90% της ατμόσφαιρας του Αρη χάθηκε και παραμένει ένα λεπτό στρώμα αέρα που είναι όμως ικανό να παράγει διάφορα φαινόμενα.
Η ανάλυση

Το ουράνιο τόξο του σουπερνόβα

Διεθνής ομάδα επιστημόνων έδωσε στη δημοσιότητα μια ασυνήθιστη και ταυτόχρονα εντυπωσιακή εικόνα ενός υπερκαινοφανούς αστέρα. Η εικόνα αποκαλύπτει με λεπτομέρεια κοσμικές διεργασίες στο σουπερνόβα 1987Α που εντόπισε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble το 1987 και έκτοτε αποτελεί μόνιμο στόχο των αστρονόμων. Οι νέες παρατηρήσεις αναμένεται να επιτρέψουν στους επιστήμονες να μελετήσουν τον πυρήνα του γιγάντιου νεκρού πλέον άστρου και να αποκαλύψουν στοιχεία για το παρελθόν του.

Οι πρώτες ενδείξεις για τη σκοτεινή ύλη;

Οι πρώτες σαφείς ενδείξεις – αλλά όχι απτές αποδείξεις – για την ύπαρξη της σκοτεινής ύλης, της υποθετικής αλλά ως τώρα αόρατης μορφής ύλης που φαίνεται να αντιστοιχεί στο μεγαλύτερο μέρος της μάζας του Σύμπαντος, παρουσιάστηκαν από διεθνή ομάδα επιστημόνων.

Τα στοιχεία έρχονται από το Αλφα Μαγνητικό Φασματόμετρο (Alpha Magnetic Spectrometer – AMS), το «σούπερ» όργανο που έχει εγκατασταθεί στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό με αποστολή την ανίχνευση της κοσμικής ακτινοβολίας για τον εντοπισμό «εξωτικών» μορφών ύλης.

Που οφείλονται τα χρώματα του ουρανού;

Ένα από τα πιο παλιά ερωτήματα που έχει απασχολήσει τον άνθρωπο είναι γιατί ο ουρανός είναι μπλε. Το μπλε χρώμα του ουρανού δεν οφείλεται σε αντανακλάσεις από το νερό ή τον αέρα όπως πίστευε κάποτε, αλλά στην ιδιότητα του φωτός να διασκορπίζεται όταν συναντά μόρια ύλης μικρότερα από το μήκος κύματος του.

Εικόνες της Γης από ψηλά

Από τον περασμένο Δεκέμβριο ο Κρις Χάντφιλντ, ο καναδός αστροναύτης-σούπερσταρ που βρίσκεται στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, έχει μαγέψει χιλιάδες γήινους αποκαλύπτοντας με πρωτοφανή λεπτομέρεια την ομορφιά του πλανήτη τους από ψηλά.

Ενας Δούρειος Ιππος στον Ουρανό

Μια σημαντική ανακάλυψη έκαναν επιστήμονες του Πανεπιστημίου British Columbia στον Καναδά. Εντόπισαν έναν μεγάλο αστεροειδή που «μοιράζεται» την ίδια τροχιά με αυτή του Ουρανού. Ο αστεροειδής ανήκει στην οικογένεια των Δούρειων Ιππων, μια μυστηριώδη κατηγορία διαστημικών σωμάτων, και είναι ο πρώτος αστεροειδής που εντοπίζεται να βρίσκεται στην ίδια τροχιά με αυτή του Ουρανού.

Ενα «μίνι» σουπερνόβα

Ένα τρίτο είδος σχετικά πιο αδύναμης έκρηξης υπερκαινοφανών αστέρων (σουπερνόβα), που έρχεται να προστεθεί στα δύο που είναι ήδη γνωστά και έχουν μεγαλύτερη ισχύ ανακάλυψαν οι αστρονόμοι.

Παλιά και νέα είδη

Ενας πλανήτης με δύο Ηλιους;

Γάλλοι αστρονόμοι χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο VLT που βρίσκεται στη Χιλή κατέγραψαν μια άκρως ενδιαφέρουσα εικόνα. Σε ένα δυαδικό σύστημα εντόπισαν ένα μεγάλο σώμα να βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τα δύο άστρα του συστήματος. Οι ερευνητές δεν έχουν ακόμη καταφέρει να διευκρινίσουν αν το σώμα αυτό είναι πλανήτης ή ένας καφέ νάνος. Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι πρόκειται για πλανήτη θα είναι η πρώτη φορά που θα έχουμε στη διάθεσή μας μια απευθείας εικόνα ενός πλανήτη με δύο Ηλιους.

Εισβολή υγρών κρυστάλλων!

Στα τέλη του 19ου αιώνα ένας αυστριακός βοτανολόγος, ο Φρειδερίκος Ράινιτσερ, απομόνωσε από τον χυμό του καρότου μια χημική ένωση, τον βενζοϊκό εστέρα της χοληστερόλης, με παράξενες ιδιότητες. Το πιο χαρακτηριστικό ήταν ότι, ενώ όλες οι καθαρές χημικές ενώσεις έχουν μία θερμοκρασία τήξης, αυτή είχε δύο. Συγκεκριμένα έλιωνε στους 154 βαθμούς Κελσίου, σχηματίζοντας ένα θολό ρευστό, το οποίο στη συνέχεια γινόταν διαυγές στους 178,5 βαθμούς. Για την ανακάλυψή του αυτή ενημέρωσε τον γερμανό φυσικό Οτο Λέμαν, ο οποίος διεπίστωσε ότι στην ενδιάμεση περιοχή θερμοκρασιών η ένωση αυτή έχει ιδιότητες τόσο υγρού (ρέει από ένα δοχείο σε ένα άλλο) όσο και στερεού (η διάταξη των μορίων της παρουσιάζει τάξη).

Το αρχαιότερο φως στο Σύμπαν

Το ευρωπαϊκό διαστημικό τηλεσκόπιο Planck ολοκλήρωσε έναν εντυπωσιακό νέο χάρτη της λεγόμενης «μικροκυματικής ακτινοβολίας υποβάθρου» -το αρχαίο υπόλειμμα μιας λάμψης που γέμισε τα πάντα όταν το νεαρό Σύμπαν έγινε ξαφνικά διαφανές.

Ο χάρτης, ο λεπτομερέστερος του είδους του ως σήμερα, έχει σημαντικές συνέπειες όσον αφορά τις γνώσεις μας για τη γέννηση, την εξέλιξη, τη δομή και τη σύσταση του Σύμπαντος.

Τα σημαντικότερα νέα ευρήματα:

Κατά 80 εκατομμύρια χρόνια μεγαλύτερο είναι το σύμπαν

Ο ευρωπαϊκός δορυφόρος Πλανκ (Planck), ο οποίος εκτοξεύθηκε το 2009 για να βρει τα ίχνη του πρώτου φωτός που εκπέμφθηκε μετά το Μπιγκ Μπανγκ, αποκάλυψε σήμερα το πρωί την ακριβέστερη εικόνα που έχει υπάρξει ποτέ για το Σύμπαν κατά την πρώτη νεότητά του, την ηλικία του οποίου ανέβασε ταυτόχρονα κατά 80 εκατομμύρια χρόνια.

To Voyager-1 εγκατέλειψε το ηλιακό σύστημα

Ιστορία έγραψε το Voyager-1 το οποίο σύμφωνα με ανακοίνωση ερευνητών στις ΗΠΑ βρίσκεται πλέον έξω από τα σύνορα του ηλιακού μας συστήματος.

To ατέλειωτο ταξίδι

Το Voyager-1 εκτοξεύτηκε το 1977 και αποστολή του ήταν να μελετήσει τους πιο μακρινούς πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος αλλά μαζί με το δίδυμο σκάφος Voyager-2 που εκτοξεύτηκε με διαφορά λίγων εβδομάδων συνέχισαν το ταξίδι τους.

Tα μωρά του Γαλαξία

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Herschel εντόπισε και φωτογράφισε 15 άστρα στον γαλαξία μας τα οποία βρίσκονται σε βρεφική ηλικία. Τα συγκεκριμένα άστρα είναι σύμφωνα με τους ειδικούς τα νεαρότερα άστρα του Γαλαξία για τα οποία έχουμε στη διάθεση μας οπτικό υλικό. Με δεδομένο ότι οι εικόνες του Herschel είναι ιδιαίτερα λεπτομερείς η ανακάλυψη αναμένεται να βοηθήσει σημαντικά στην κατανόηση της γέννησης και εξέλιξης των άστρων.

Αρειανή «πούδρα» από... νερό

Ενα ακόμη εύρημα από το Curiosity προστίθεται στον κατάλογο εκείνων που υποδεικνύουν την ύπαρξη νερού στο παρελθόν στον Αρη. Η κάμερα του ιστού του ρομποτικού εξερευνητή φωτογράφισε ένα κομμάτι ενός πετρώματος το οποίο μάλλον διασπάστηκε όταν συνετρίβη από τους τροχούς του. Οπως φαίνεται στο εσωτερικό του υπάρχει μια λευκή σκόνη. Σύμφωνα με τους ειδικούς η δημιουργία αυτής της «πούδρας» εξηγείται μόνο με την παρουσία νερού.