κουμπ(:)τρυπα: Τα «like» στο facebook αποκαλύπτουν τον χαρακτήρα του χρήστη

Oι προτιμήσεις μας στο facebook αποκαλύπτουν πολύ σημαντικά στοιχεία για τον εαυτό μας. Οι πολιτικές και σεξουαλικές προτιμήσεις, οι θρησκευτικές πεποιθήσεις, η χρήση ναρκωτικών, ακόμα και ο βαθμός νοημοσύνης ή εσωστρέφειας/ εξωστρέφειας ενός ανθρώπου, είναι δυνατό να συναχθούν από τα πράγματα και τους ανθρώπους που επιλέγει κανείς στο facebook, σύμφωνα με μια νέα βρετανική επιστημονική έρευνα.

Η μελέτη δείχνει ότι καθώς τα εκατομμύρια των χρηστών του μεγαλύτερου κοινωνικού δικτύου εκδηλώνουν τις προτιμήσεις τους για «αθώα» πράγματα, όπως βιβλία, τραγούδια και ταινίες, στην πραγματικότητα, ακόμα κι αν δεν το θέλουν, αποκαλύπτουν πολύ σημαντικότερα πράγματα για τον εαυτό τους.

Χρησιμοποιώντας ειδικούς αλγόριθμους κατά την ανάλυση των ελεύθερα προσβάσιμων στοιχείων που βρίσκονται στο facebook, οι ερευνητές αυτομάτως έφεραν στο φως ιδιαιτέρως ακριβή προσωπικά «πορτρέτα» των χρηστών, γεγονός που μάλλον πρέπει να προκαλεί ανησυχίες από την άποψη της πιθανής παραβίασης των προσωπικών δεδομένων. Η αυτόματη- μηχανική ανάλυση των ψηφιακών αρχείων αποδεικνύεται ότι μπορεί να εκθέσει πτυχές του χρήστη, που ο τελευταίος θα προτιμούσε να μείνουν κρυφές ή πάντως όχι σε κοινή θέα.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον ψυχολόγο Μάικλ Κοζίνσκι του Κέντρου Ψυχομετρικής του πανεπιστημίου του Κέμπριτζ, σε συνεργασία με την Microsoft Research, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), σύμφωνα με το BBC, το "Science" και το "New Scientist", μελέτησαν περίπου στοιχεία για 58.000 εθελοντές, οι οποίοι υποβλήθηκαν σε online ψυχομετρικά τεστ προσωπικότητας μέσω μιας ειδικής εφαρμογής (myPersonality).

Στη συνέχεια, οι ερευνητές συσχέτισαν στατιστικά τα αποτελέσματα των τεστ με τα "likes" αυτών των ατόμων στο facebook και έτσι ανέπτυξαν αλγόριθμους, που αυτομάτως αποκαλύπτουν όψεις της προσωπικότητας του ατόμου. Το λογισμικό -που στη συνέχεια ελέγχθηκε σε άλλους χρήστες- αποδείχτηκε ικανό σε ποσοστό 88% να προσδιορίσει τις σεξουαλικές προτιμήσεις των ομοφυλόφιλων ανδρών (έναντι 75% των ομοφυλόφιλων γυναικών), σε ποσοστό 95% διέκρινε σωστά τη φυλή του χρήστη (λευκός ή έγχρωμος), σε ποσοστό 93% το φύλο και σε ποσοστό 85% διέγνωσε σωστά τις πολιτικές πεποιθήσεις του χρήστη (δημοκρατικός ή συντηρητικός/ρεπουμπλικάνος).

Το θρήσκευμα (χριστιανός ή μουσουλμάνος) προσδιορίστηκε από τους αλγόριθμους με επιτυχία 82%, η χρήση ναρκωτικών, αλκοόλ και άλλων ουσιών σε ποσοστό 65% έως 73% και η ύπαρξη ή όχι σχέσης με άλλο πρόσωπο σε ποσοστό 65% (ειδικότερα το πρόγραμμα προβλέπει με σχετική ακρίβεια 60% ακόμα κι αν οι γονείς ενός χρήστη έχουν χωρίσει πριν αυτός γίνει 21 ετών!).

Είναι αξιοσημείωτο ότι οι ανωτέρω προτιμήσεις και ιδιότητες συνήθως δεν δηλώνονταν ρητά στο facebook και δεν αποκάλυπταν όλα αυτά τα γνωρίσματα των χρηστών. Όμως το πρόγραμμα λογισμικού μπορούσε να βγάζει συμπεράσματα, συνδυάζοντας τεράστιες ποσότητες πληροφοριών από τις προτιμήσεις των χρηστών σε διάφορους τομείς (π.χ. μουσική και τηλεοπτικές σειρές), προκειμένου να δημιουργήσει προσωπικά «προφίλ». Η δυνατότητα αυτή ασφαλώς θα χαροποιήσει τις εταιρίες μάρκετινγκ και διαφήμισης, που έχουν μια ακόμη επιβεβαίωση για την αξία των κοινωνικών δικτύων, προκειμένου να προωθήσουν διάφορα προϊόντα και υπηρεσίες με επιλεκτικό τρόπο σε επί μέρους ομάδες χρηστών.

Όμως, από την άλλη, η νέα μελέτη ήδη προκάλεσε την ανησυχία των οργανώσεων προστασίας του προσωπικού απορρήτου, όπως η Big Brother Watch, εκπρόσωπος της οποίας ανέφερε ότι «αυτή η έρευνα πρέπει να σημάνει τον κώδωνα κινδύνου». Πρόσθεσε, πως «πρέπει να σκεφτούμε εξ αρχής πόσα δεδομένα μοιραζόμαστε με τη θέλησή μας», διότι τελικά είναι δυνατό να κατηγοριοποιηθούν οι χρήστες του facebook, ακόμα και να προβλεφθεί η συμπεριφορά τους σε πεδία άκρως ευαίσθητα και προσωπικά, με παράλληλη εμπορική εκμετάλλευση αυτών των στοιχείων.

«Μπορώ να φανταστώ καταστάσεις όπου τα διαθέσιμα δεδομένα και η τεχνολογία ανάλυσής τους μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την πρόβλεψη των πολιτικών απόψεων και του σεξουαλικού προσανατολισμού, δημιουργώντας απειλές για την ελευθερία ή ακόμα και για τη ζωή», προειδοποίησε και ο υπεύθυνος της έρευνας Μάικλ Κοζίσνκι, ο οποίος δήλωσε «πλήρως έκπληκτος από την ακρίβεια των προβλέψεων».